Nhân kỷ niệm 131 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2021) và bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Tổng Bí thư Ban Chấp hành Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã có bài viết với tiêu đề “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”. Đây là một bài viết rất hoàn chỉnh, toàn diện, vô cùng súc tích, sâu sắc về quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với các vấn đề quan trọng trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Bài viết đã nhận được sự quan tâm của đông đảo cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân trong nước và bạn bè, các chính đảng, chính khách, các nhà khoa học, nghiên cứu lý luận và dư luận quốc tế. Các ý kiến, bình luận đều bày tỏ sự đồng thuận với nội dung và đón nhận bài viết với niềm tin tưởng, sự hưởng ứng tích cực.
Bài viết của Tổng Bí thư tập trung vào trả lời mấy câu hỏi: Chủ nghĩa xã hội là gì? Vì sao Việt Nam lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa? Làm thế nào và bằng cách nào để từng bước xây dựng được chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Thực tiễn công cuộc đổi mới, đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong thời gian qua có ý nghĩa gì và đặt ra vấn đề gì? Trong phạm vi bài viết, tôi chỉ xin đề cập đến một số suy nghĩ của mình đến nội dung con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và ý nghĩa việc vận dụng vào giảng dạy chương trình Trung cấp Lý luận Chính trị tỉnh Ninh Thuận hiện nay.
1. Bối cảnh của bài viết
Như chúng ta đã biết, các thế lực thù địch, phản động, luôn tìm mọi cách chống phá Đảng, chống phá Nhà nước nhằm phủ nhận vai trò, những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà Nhân dân ta đã đạt được trong thời gian qua, bằng những chiêu thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, phức tạp. Sự chống phá ấy càng điên cuồng hơn, khi nước ta có những sự kiện chính trị quan trọng. Đầu năm 2021, Đất nước ta tổ chức thành công Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang có những hoạt động thiết thực chào mừng thành công của Đại hội. Đồng thời, tích cực chuẩn bị cho cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, đây là sự kiện chính trị vô cùng trọng đại của dân tộc. Do đó, bài viết của Tổng Bí thư được công bố trong thời điểm này là vô cùng đặc biệt, không chỉ trả lời những vấn đề được mọi người quan tâm mà qua đó làm thất bại những âm mưu thâm độc của các thế lực phản động, thù địch.
Đối với đất nước ta, bài viết đã tiếp thêm sức mạnh để cán bộ, đảng viên, Nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà ngay từ đầu Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nhân dân ta đã lựa chọn. Đối với những người cộng sản trên thế giới, bài viết củng cố sự kiên định mục tiêu, lý tưởng vào nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lênin khoa học.
2. Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Bài viết đã phân tích và so sánh, làm rõ bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa. Theo Tổng Bí thư “thiết chế dân chủ theo công thức “dân chủ tự do” mà phương Tây ra sức quảng bá, áp đặt lên toàn thế giới không hề bảo đảm để quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân”, “tự do”, “dân chủ” dù có thể thay đổi chính phủ nhưng không thể thay đổi được các thế lực thống trị; “đằng sau hệ thống đa đảng trên thực tế vẫn là sự chuyên chế của các tập đoàn tư bản”. Tuy nhiên, Tổng Bí thư không phủ nhận những thành tựu to lớn mà chủ nghĩa tư bản đã đạt được, nhất là trong lĩnh vực giải phóng và phát triển sức sản xuất, phát triển khoa học - công nghệ. Nhiều nước tư bản phát triển, trên cơ sở các điều kiện kinh tế cao và do kết quả đấu tranh của giai cấp công nhân và Nhân dân lao động, đã có những biện pháp điều chỉnh, hình thành được không ít các chế độ phúc lợi xã hội tiến bộ hơn so với trước. Bên cạnh những thành tựu đó, thì Tổng Bí thư cũng đã khẳng định rằng chủ nghĩa tư bản dù vẫn còn tiềm năng phát triển nhưng vẫn không thể khắc phục được những mâu thuẫn cơ bản vốn có của nó. Những mâu thuẫn đó thể hiện qua các cuộc khủng hoảng kinh tế “và hôm nay, chúng ta lại chứng kiến cuộc khủng hoảng nhiều mặt, cả về y tế, xã hội lẫn chính trị, kinh tế đang diễn ra dưới tác động của đại dịch COVID-19 và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Kinh tế suy thoái đã làm phơi bày sự thật của những bất công xã hội trong các xã hội tư bản chủ nghĩa: đời sống của đa số dân cư lao động bị giảm sút nghiêm trọng, thất nghiệp gia tăng; khoảng cách giàu - nghèo ngày càng lớn, làm trầm trọng thêm những mâu thuẫn, xung đột giữa các sắc tộc. Đó là hậu quả của một quá trình phát triển kinh tế - xã hội lấy lợi nhuận làm mục tiêu tối thượng, coi chiếm hữu của cải và tiêu dùng vật chất ngày càng tăng làm thước đo văn minh, lấy lợi ích cá nhân làm trụ cột của xã hội. Đó cũng chính là những đặc trưng cốt yếu của phương thức sản xuất và tiêu dùng tư bản chủ nghĩa. Các cuộc khủng hoảng đang diễn ra một lần nữa chứng minh tính không bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường sinh thái của nó. Theo nhiều nhà khoa học phân tích, các cuộc khủng hoảng hiện nay không thể giải quyết được một cách triệt để trong khuôn khổ của chế độ tư bản chủ nghĩa”. Đây mới chính là luận điểm quan trọng của bài viết để chứng minh rằng chủ nghĩa tư bản không phải là hình thái kinh tế - xã hội cuối cùng trong lịch sử loài người, cũng như nó cũng không phải là mô hình có thể giải quyết được tất cả những vấn đề to lớn đang đặt ra cho xã hội loài người. Do vậy, dù không cần dùng những lời lẽ đao to búa lớn để đánh giá về những tội ác mà CNTB đã gây ra cho xã hội loài người, không cần những dẫn chứng mang tính kinh điển mà chỉ cần dùng những lý luận tựa như đơn giản nhưng lại vô cùng sắc bén và sâu sắc, mang tính chiến đấu cao, qua đó làm rõ bản chất xấu xa vốn có của chủ nghĩa tư bản. Những luận điểm trên được Tổng Bí thư đưa ra là có cơ sở khoa học trên cơ sở của chủ nghĩa Mác – Lênin và với việc làm rõ bản chất, những hạn chế của chủ nghĩa tư bản thì nó đã làm nổi bật tính ưu việt của mô hình xã hội chủ nghĩa, mô hình xã hội tương lai mà không chỉ nước ta mà còn là cả những người tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới đang hướng tới. Đồng thời, Tổng Bí thư nhấn mạnh đến mong muốn, sự ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa và khẳng định chắc chắn rằng: Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội.
Thực tiễn qua 35 năm đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam là quá trình tìm tòi, định hình chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với hoàn cảnh, đặc điểm cụ thể ở Việt Nam. Do đó, một vấn đề được nhiều người trên thế giới quan tâm đó là “mô hình phát triển của Việt Nam” là mô hình như thế nào, cùng với đó là “định hướng xã hội chủ nghĩa có hiệu quả trong việc phát triển kinh tế đi đôi với giải quyết các vấn đề xã hội hay không?”. Với những vấn đề đó, đồng chí Tổng Bí thư đưa ra những dẫn chứng cụ thể để chứng minh đó là những thành tựu to lớn mà đất nước ta đã đạt được, và chốt lại đáp án bằng lời khẳng định: Những thành tựu đổi mới tại Việt Nam đã chứng minh rằng, phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa không những có hiệu quả tích cực về kinh tế mà còn giải quyết được các vấn đề xã hội tốt hơn nhiều so với các nước tư bản chủ nghĩa có cùng mức phát triển kinh tế. Đây là câu trả lời về chủ nghĩa xã hội mà Đảng và nhân dân Việt Nam đang tiến lên trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là suy nghĩ có nguyên tắc khoa học. Minh chứng rõ ràng nhất thể hiện qua cách Đảng và Chính phủ Việt Nam đối phó với dịch bệnh Covid-19, với mục tiêu “tất cả vì sức khỏe, tính mạng nhân dân”, công cuộc phòng, chống đại dịch đã được sự ủng hộ, đồng tâm nhất trí của đồng bào cả ở trong và ngoài nước.
Một vấn đề khác, một câu hỏi thường xuyên được các bạn trẻ đặt ra đó là, bao giờ thì chúng ta mới hết thời kỳ quá độ? Khi đặt ra câu hỏi này thì rõ ràng các bạn đã không hiểu được bối cảnh của đất nước ta lúc bấy giờ. Tổng Bí thư đã làm rõ câu hỏi đó khi trình bày, phân tích Việt Nam đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước nông nghiệp lạc hậu, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, trình độ lực lượng sản xuất rất thấp… Nước ta đi lên Chủ nghĩa xã hội trong hoàn cảnh đất nước bị chiến tranh tàn phá nặng nề, nền kinh tế nhỏ bé, lạc hậu vẫn còn tồn tại tàn dư của chế độ phong kiến. Do vậy, nhất thiết phải trải qua một thời kỳ quá độ, lâu dài và phức tạp. Đây là một quá trình tất yếu phải trải qua để có thể xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Do đó, bài viết của Tổng Bí thư như là một lời nhắc nhở sâu sắc đến các đến các thế hệ trẻ, thay vì đòi hỏi hưởng thụ thành quả thì hãy hành động giống như trong bài hát Khát vọng tuổi trẻ của nhạc sĩ Nguyễn Hoàng có câu “Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta mà hãy hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”. Thế hệ trẻ cần thấy rõ được trách nhiệm của mình, cần phải phấn đấu học tập, phụng sự tổ quốc, xây dựng đất nước Việt Nam “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, sánh vai với các cường quốc năm châu như ý nguyện của Bác trước lúc đi xa.
Và vấn đề cuối cùng là nói về vai trò lãnh đạo của Đảng, Tổng Bí thư khẳng định “Thành công hay thất bại là phụ thuộc trước hết vào sự đúng đắn của đường lối, bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng”. Như vậy, Thành công hay thất bại nằm ở vai trò lãnh đạo của Đảng mà vai trò này là không thể phủ nhận. Thắng lợi trong 2 cuộc đấu tranh chống ngoại xâm và những thành tựu to lớn mà nước ta đạt được trong 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới đất nước là minh chứng hùng hồn nhất cho nhận định trên. Nhưng không phải vì thế mà Đảng ta trở nên tự mãn, hài lòng với những gì đã đạt được mà còn phải cố gắng hơn nữa để giữ vững lòng tin của Nhân dân. Trong Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã nói, trước hết là nói về Đảng. Trong Đại hội XIII của Đảng, chủ đề của Đại hội đó là “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh…”. Điều đó cho thấy để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội thì sự lãnh đạo của Đảng là vô cùng quan trọng. Bởi vì Đảng là người đề ra đường lối, chủ trương. Đường lối đúng đắn mới đưa đất nước phát triển đúng hướng và tạo được niềm tin, sự ủng hộ của Nhân dân ta.
Đối với bản thân, là một giảng viên của Trường Chính trị tỉnh Ninh Thuận tôi nhận thức rõ được vai trò và trách nhiệm của mình. Bài viết của Tổng Bí thư đã làm cho tôi có cái nhìn khái quát và sâu sắc hơn về chủ nghĩa xã hội và những vấn đề liên quan đến việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Những dẫn chứng, luận điểm sâu sắc của bài viết sẽ là tài liệu quý báu để làm dẫn chứng khi minh họa vào những bài giảng có liên quan trong chương trình Trung cấp Lý luận chính trị. Cụ thể như trong Bài 1: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam (Học phần B.I: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam).
Trong bài viết, Tổng Bí thư đã khẳng định việc đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội là con đường phù hợp nhất, đúng đắn nhất. Sự lựa chọn này xuất phát từ nhiều yếu tố. Thứ nhất, đây là con đường duy nhất đã đem lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho dân tộc và Nhân dân sau khi cách mạng Việt Nam đã thử qua rất nhiều con đường khác nhau.
Để chứng minh cho luận điểm này, chúng ta cần quay trở lại bánh xe của lịch sử, trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (2/1930). Các phong trào yêu nước Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX diễn ra theo 2 khuynh hướng chính là khuynh hướng phong kiến và khuynh hướng dân chủ tư sản. Mặc dù diễn ra vô cùng sôi nổi nhưng cuối cùng các phong trào này đều bị thất bại. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự thất bại của các phong trào này nhưng tựu chung lại có 2 nguyên nhân chính đó là: Thiếu một đường lối cứu nước đúng đắn để có thể tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân, thứ hai là thiếu một chính đảng của giai cấp công nhân. Điều đó chứng tỏ con đường cứu nước theo khuynh hướng phong kiến và con đường tư sản đã lỗi thời, không phù hợp với đặc điểm của xã hội Việt Nam – một nước thuộc địa – phong kiến. Đứng trước bối cảnh lịch sử và yêu cầu bức thiết của cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ Nguyễn Ái Quốc đã ra đi tìm đường cứu nước. Trải qua quá trình khảo nghiệm vô cùng gian nan và vất vả, với việc đọc được “Bản sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn dề dân tộc và thuộc địa” của Lênin vào năm 1920 thì Người đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam - con đường cách mạng vô sản, độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Thông qua bài viết của Tổng Bí thư, mà khi giảng dạy cho học viên tôi có thể bổ sung thêm yếu tố nữa đó là chủ nghĩa tư bản cho dù hiện nay đang phát triển mạnh mẽ, có thể coi đây là thời kỳ phát triển rực rỡ nhất thì vẫn là một xã hội “không bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường sinh thái”. Hay nói cách khác, chủ nghĩa tư bản sẽ không phải là sự lựa chọn phù hợp với Việt Nam, không đáp ứng được yêu cầu và đem lại hạnh phúc thật sự cho Nhân dân.
Tóm lại, bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước hiện nay và trong thời gian tới. Bài viết đem lại cách nhìn cụ thể, rõ ràng hơn cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta những bước đi tiếp theo trong quá trình phát triển của dân tộc. Từ đó, mỗi người thấy rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân ta vào vai trò lãnh đạo của Đảng, vào sự đúng đắn của đường lối đổi mới. Đó chính là những giá trị quan trọng mà bài viết của Tổng Bí thư đem lại cho chúng ta.
Người viết: Vũ Văn Vân
Đơn vị: Đoàn viên chi Đoàn trường Chính trị tỉnh
|